Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), 18 aydan küçük çocuklar için bazı ekran sürelerinin uygun olduğunu söylüyor. Ancak Akademi, bu çocukları günde bir saat ya da daha az süreyle yüksek kaliteli dijital medya ile sınırlandırmayı öneriyor ve ebeveynleri çocukları ekran karşısında geçirilen süreye dahil olmaya teşvik ediyor.
Video akışından oyunlara ve eğitim araçlarına kadar çocuklara yönelik çok fazla dijital medya platformu olduğundan ebeveynler haklı olarak endişe ediyorlar.
AAP, yıllarca kesinlikle 2 yaşından önce ekran süresi önermedi, 2 yaşından sonra da günde iki saatten az önerdi. Ancak Akademi, ebeveynlerin ekran alışkanlıklarını da gözeterek daha bilinçli seçimler yapmalarına yardımcı olmak için 2016 yılında kurallarını revize etti.
Çocuklar Ne Kadar Medya Tüketiyor?
Yakın zamanda yapılan bir BabyCenter anketine göre, 5 küçük çocuktan 4'ü film, televizyon şovu veya çevrimiçi video izliyor ve annelerin yüzde 85'i okul öncesi çocuklarının telefonlarıyla oynamasına izin veriyor. Çocukların yarısı 5 yaşında kendi tabletlerine sahip oluyor. Ayrıca, 5 ile 8 yaşları arasındaki her 10 çocuktan 1'ine ebeveynlerin takibi olmadan sınırsız İnternet kullanımı sağlanıyor.
Ekran süresi için hedefin “çok az” veya “hiç” olması, ebeveyn için harika bir hedef gibi gelebilir. Ancak içinde bulunduğumuz çağın gerçekliği, bu harika hedefi engelleme eğiliminde. Örneğin işe belki TV'yi yasaklayarak başlamıştınız ancak daha sonra okul öncesi çocuğunuz iPad'inizi buldu ve şimdi bir profesyonel gibi kullanıyor. Ya da belki ilk çocuğunuzda dikkatlice uyguladığınız kurallar, ikinci çocuğunuz için tamamen devre dışı kalmakta.
Çocuklar büyüdükçe ekran süresi neredeyse kaçınılmaz olarak artıyor. “Tap, Click, Read: Ekranlar Dünyasında Büyüyen Okuyucular”dan ortak yazar Lisa Guernsey, çocuğunuz ve aileniz için en iyi olanı bulmanın medya mayın tarlasından geçmek gibi hissettirdiğini söylüyor. Teknoloji hızla ilerliyor ve küçük çocuklar için tasarlanıp pazarlanan pek çok yeni ürünle, ebeveynler genellikle kendilerini suçlu veya bunalmış hissediyorlar.
Ekran Süresi Nedir?
Bir çocuğun elektronik bir ekrana baktığı her an ekran süresi olarak kabul ediliyor. Bu süre, video ve televizyon şovlarını izlemeyi, video oyunları oynamayı, bilgisayar, telefon veya tablet kullanmayı içeriyor.
Ve hızlı bir şekilde artıyor: Ama bu konuda şöyle bir istisna bulunuyor: Ailenizle iletişimde kalmak için düzenli olarak görüntülü sohbet özelliği kullanılıyorsa, kısa sohbetleri ekran süresi olarak saymanıza gerek yok. Çünkü bir ekran üzerinden bile yetişkinlerle sohbet etmek, küçük çocukların sosyal becerileri pratik etmelerini sağlamakta.
Çok Fazla Ekran Süresi Neden Sorun Teşkil Ediyor?
Çok fazla ekran süresinin çocuklar için zararlı olabileceği bazı durumlar var. İşte akılda tutulması gereken en önemli endişelerden bazılar:
Sosyal, duygusal ve davranışsal gelişim: Ebeveynlerin en büyük endişesi, ekran zamanının gelişime zarar verebileceği. Yüksek medya kullanımı, daha kısa dikkat süreleri, hiperaktivite ve agresif davranışlarla ilişkilendiriliyor. Yakın tarihte yapılan bir araştırma, telefonlardan, tabletlerden ve bilgisayarlardan sadece beş gün uzak durmanın duygusal ipuçlarını okuma yeteneklerini büyük ölçüde geliştirdiğini ortaya koydu
2.700 yeni yürümeye başlayan çocuk ve okul öncesi çocuklarla yapılan bir çalışmada, her gün ekran önünde iki veya daha fazla saat geçiren çocukların daha fazla davranış problemi ve zayıf sosyal becerilere sahip oldukları bulundu. Araştırmacılar ayrıca, yeni yürümeye başlayan çocuklar ve genç okul öncesi çocuklar olarak, TV izlemeye başlayan çocukların duygularını yönetmek ve büyüdüklerinde kendilerini rahatlatmak için daha zor zamanlar geçirebileceğini söyledi.
Ayrıca televizyonun arka planda açık olmasının bile, ebeveynler ve çocuklar arasındaki etkileşime müdahale ettiğinden dikkat dağıtıcı olduğuna dikkat çekildi.
Kilo sorunları: Ekranın önünde olmak çocuğunuzun hareket etmemesi anlamına geliyor. Çalışmalar, çok fazla ekran süresinin, çocukluk çağı obezitesine ve gelecekteki kilo alımına neden olduğunu doğruluyor. Son zamanlarda yapılan bir çalışmada, bebeklerin vücut kitle indeksinin haftada her bir saatte arttığı görüldü.
Uyku sorunları: Çocuklar, özellikle akşamları ekranları izlemeye daha çok zaman harcıyor. Bu da daha az uyuduklarını gösteriyor. AAP, ekranları çocukların yatak odalarından uzak tutulması konusunda uyardı; telefonlar ve tabletler gibi küçük ekranların bile uyku kalitesinin düşük olduğuna dikkat çekti. Çünkü ekranlardan yayılan ışık, melatonin salınımını geciktirebiliyor ve uykuya dalmayı zorlaştırabiliyor. Buna ek olarak çocukların vakit geçirdikleri içerik de önemli: Yakın tarihli bir çalışmada, araştırmacılar şiddet içeren medyaya maruz kalan okul öncesi çocukların daha fazla gece uyku problemleri yaşadıklarını keşfetti.
Sağlıksız alışkanlıklar: Çok fazla ekran süresi alışkanlığının kırılması zor olabilir. Bir çalışma, 4 yaşındaki çocukların TV izlemeye ne kadar çok zaman harcarlarsa, 6 yaşındayken ekranlara mola vermekte daha fazla zorluk yaşadığını ortaya çıkardı.
Ailem İçin Nasıl Makul Kurallar Bulabilirim?
Pek çok iyi niyetli ebeveyn için sorun, ekran süresini sınırlayan veya yasaklayan kuralların katı olması. Guernsey, ebeveynlere ekran süresini ne zaman uygun olduğuna karar vermek için "üç C"yi (content – context – child) kullanmasını öneriyor:
İçerik: Çocuğum ne izliyor veya oynuyor? Ne yaptığını anlayabilir ya da ondan potansiyel olarak yeni şeyler öğrenebilir mi?
Bağlam: Çocuğumun bugüne kadarki durumu neydi? Çok konuştuk ve etkileşime girdik mi, yoksa saatlerce sadece “takıldı” mı?
Çocuk: Çocuğunuz ekran medyasına nasıl tepki veriyor? Ekran süresi dolduğunda, keşfetmek istediği yeni fikirler ve sorular mı ortaya atıyor? Yoksa sinirli, endişeli veya geri çekilmiş mi oluyor? Çocuğunuz neden belirli bir medyada zaman geçiriyor ve ondan ne çıkarıyor?
Guernsey, "Şu anda üç C'yi düşünmek, çocuğunuzun bir tabletle oynamasına veya bir şov izlemesine karar vermeye çalışırken, daha iyi, daha dikkatli seçimler yapmanıza yardımcı olur." diyor.
Ekranları, çocuğunuzu meşgul etmenin bir yolu olarak, çocuğunuzu sakinleştirmek veya sıkılmış ve huzursuzken dikkatini dağıtmak için bir araç olarak kullanmak konusunda özellikle dikkatli olun. Çocukların duygularını nasıl yöneteceklerini öğrenmeleri önemli. Çocuğunuza kolay bir kaçış olarak bir ekran vermek, onunla ve sorunuyla nasıl başa çıkabileceğinizi anlamınıza yardımcı olacak fırsatları yok eder.
"Eğitsel" Uygulamaların, Oyunların veya TV Şovlarının Herhangi Bir Faydası Var mı?
Evet. Yüksek kaliteli medya, çocukların önemli beceriler geliştirmelerine yardımcı olabilir. Piyasada okuma, matematik ve diğer becerileri destekleyen bazı harika oyunlar ve uygulamalar var. Guernsey, "Çocukların iyi tasarlanmış bir video veya oyundan öğrenebildiklerine dair gerçekten güzel kanıtlarımız var." diyor.
Birçok TV şovu, oyun ve uygulama eğitici olduğunu iddia etse de bu ifadeler gerçeği yansıtmıyor. 2017'nin başından itibaren Apple'ın "eğitim" uygulama kategorisinde 80.000 uygulama vardı ve en çok satanların yaklaşık dörtte üçü okul öncesi çocuklarını hedef alıyordu. Burada önemli olan, uygulamaların eğitim amaçlı olarak pazarlanmak için herhangi bir standardı karşılaması gerekmiyor olması. Çoğu, bir müfredatı takip etmeden veya eğitim ve çocuk gelişimi uzmanlarından gelen girdileri kullanmadan yapılıyor. Yani çocuğunuzun yaşı ve evresi için neyin uygun olduğunu değerlendirmeye çalışabilirsiniz, ancak gerçek öğrenmeye neyin katkıda bulunabileceğini değerlendirmek zordur.
İyi ve Kötü Eğitim Medyası Arasındaki Farkı Nasıl Anlarım?
Videoları ve uygulamaları çocuğunuzla tanıştırmadan önce önizleme yapın ve çocuğunuzu aktif olarak katılmaya teşvik edenleri seçin. Öğrenmeyi ve stratejik düşünmeyi destekleyen etkileşimli öğeleri arayın. Deneyimden en iyi şekilde yararlanmak için çocuğunuzla yan yana izleyin ve birlikte oynayın.
Gerçek zamanlı olarak güçlendirin. Yüksek kaliteli öğrenme oyunlarından en iyi şekilde yararlanmak için, çocuğunuzun ne yaptığına dikkat edin ve ekran süresi bittiğinde medyada geçirdiği zamanı gerçek hayata taşıyın. Örneğin, çocuğunuz kalıpları belirlemeye odaklanan bir uygulama ile oynarsa, onu evinizin etrafında kalıplar bulmaya teşvik edin veya bloklarla ve diğer oyuncaklarla basit bir kalıp yaratın. Bir harfi tanıma videosu izliyorsa, kitaplardaki ve işaretlerdeki harfleri tanımasına yardımcı olun.
İyi hazırlanmış hikayeler ve oyunlar arayın. Çocuğunuzun ekranı dikkatsizce kullanmasını veya dikkat dağıtıcı grafikler içermesini gerektiren uygulamalardan kaçının. Hikaye veya oyunla ilgili olmayan şeyleri tıklamak için rastgele fırsatlar olan "sıcak noktalar"a özellikle dikkat edin. (Ücretsiz oyunlar ve uygulamalar konusunda dikkat edin çünkü çocuğunuz bu uygulamalarda rahatsız edici ve uygunsuz reklamlar görebilir.)
İçerikleri seçmeden önce internetteki incelemelerini mutlaka kontrol edin.
Yazan: Denise Schipani (Baby Center)
Çeviren: Selinay Yüksel
Metnin orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.
0 Yorum